موضوع مقاله: رابطه بین استرس گرمایی و سطح برخی از مولفه های خونی کارگران در یک صنعت ریخته گری
مقدمه:
شرایط جوی نامناسب و انجام کار در محیط گرم یکی از مهم ترین و متداول ترین مشکلات مربوط به محیط های کار میباشد، به طوری که امروزه استرس گرمایی در مشاغل مختلفی مثل صنایع فولاد، ریخته گری، صنایع شیشه و سایر صنایع مشابه به عنوان یکی از عوامل زیان آور فیزیکی محیط کار مطرح میباشد. علاوه بر کارگران اینگونه صنایع، نیروهای کاری شاغل در محیط های روباز نظیر مشاغل نظامی، کشاورزی، ساختمان سازی، جاده سازی، کار در محل دفن زباله و… طی فصول گرم به ویژه در مناطق گرمسیری به دلیل کار در هوای آزاد و مواجهه مستقیم با تابش نور خورشید در معرض خطر استرس گرمایی بیشتری قرار دارند.
البته در کنار شرایط جوی نامناسب، فعالیت بدنی سنگین و درنتیجه تولید گرمای حاصل از سوخت وساز در بدن را نیز باید به این دشواری افزود. مطالعه Epstein و همکاران صدمات ناشی از گرما و به ویژه گرمازدگی شدید را یکی از خطرات شغلی قابل توجه در نیروهای مسلح به ویژه برای سربازانی که به سرعت از منطقه آب و هوای معتدل به مناطق آب و هوایی گرم اعزام می شوند، می داند.
استرس گرمایی عبارت است از بار گرمایی خالص که در اثر مواجهه با عوامل محیطی، فرآیندهای متابولیسمی و لباس های حفاظتی بر یک فرد وارد می شود و موجب ایجاد پاسخ های فیزیولوژیک بدن به گرما خواهد شد. این پاسخ فیزیولوژیک بدن به گرما به صورت افزایش دمای عمقی، ضربان قلب،
فشارخون و غیره نشان داده میشود. محیط های گرم موجب استرس در کارگران میگردد و علاوه بر کاهش راندمان کاری میتواند باعث بروز بیماری های متعددی شود. از مهم ترین عوارض کار در محیط های گرم میتوان به گرفتگی عضلات، خستگی مفرط، کاهش هوشیاری، کاهش ادراک و گرمازدگی اشاره کرد.
همچنین گرما به عنوان یک ریسک فاکتور مهم بیماری های قلبی و عروقی به حساب می آید. Kovats و همکارانش در مطالعه ای مروری، از گرما به عنوان
یک عامل مهم مرگ و میر افراد نام بردند و پیشنهاد نموده اند که جهت حفاظت افراد در مقابل استرس گرمایی مطالعات بیشتری انجام شود تا بتوان آثار زیان بار گرما را کاهش داد. علاوه بر آن، استرس گرمایی منجر به تغیرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در اسیدیته و متابولیت های خون شده و میتواند سبب تغییراتی در غلظت گلبول های قرمز و سفید، گرانروی خون، پروتئین های پلاسما و ایجاد تنش های اکسیداتیو شود.
تماس مزمن با استرس گرمای موجب افزایش دمای بدن، اسیدوز، افزایش کاتکول آمین ها و دهیدراتاسیون (کم آبی) میشود. در مطالعه نظیفی و همکاران بر روی حیوانات، مواجهه با گرما به صورت مزمن سبب، افزایش غلظت هموگلوبین، درصد هماتوکریت و وزن متوسط گلبول های قرمز (MCHC) شد.
مطالعه ستاری و همکاران نیز با هدف بررسی تأثیر فعالیت ورزشی در شرایط دمایی گرم نشان داد که، شمار گلبول های سفید پس از دو ساعت قرار گرفتن در گرما کاهش معنی داری داشته است. که این موضوع را ناشی از رهایش هورمون های استرسی و تحریک بیشتر اجزای سیستم عصبی دانستند. همچنین در این مطالعه بیان شده که استراحت در محیط گرم مانع از بازگشت مقادیر گلبول های سفید به سطوح پایه (پیش از فعالیت) می شود.
مطالعه مقدم و همکاران با هدف بررسی اثرات کاربرد سیستم های خنک کننده برحیوانات در شرایط آب و هوایی گرم نشان داد که، روزانه 1 ساعت حضور در محیط های گرم سبب تغیرات فاکتورهای خونی از جمله شمار گلبول های سفید، لنفوسیتها، مونوسیتها، گلبول های قرمز، غلظت هموگلوبین و درصد هماتوکریت خون خواهد شد. همچنین به این موضوع اشاره شده که، استفاده از سیستمهای خنک کننده در چنین محیط هایی منجر به بهبود وضعیت اکسیداتیو، ایمنی بدن و پروفایل هماتولوژیکی می گردد.
روش های بررسی:
انتخاب آزمودني ها: این مطالعه از نوع مورد-شاهدی میباشد که در تیر ماه 1397 بر روی 55 مرد شاغل در یک کارخانه ریخته گری انجام گرفت. با استفاده از روش سرشماری ، 80 نفر از شاغلین سالن ریخته گری و 60 نفر از شاغلین سالن ماشین کاری جهت شرکت در مطالعه در نظر گرفته شدند.
شرایط ورود به مطالعه شامل سلامت جسمانی بر اساس پرونده پزشکی مانند نداشتن اختلالات خونی، سابقه ابتلا به بیماری فشارخون و همچنین سابقه ابتلا به بیماریهای مزمن از قبیل بیماری های کبدی و کلیوی در نظر گرفته شد، داشتن سن 20-45 سال، شاخص توده بدنی 18 الی،30 عدم مصرف دخانیات و داروی خاص بود. در نهایت با نظر گرفتن شرایط ورود به مطالعه، 35 نفراز کارکنان سالن ریخته گری که در سه قسمت ذوب (Disamatic molding machines) DiZA و BMD (Badische Maschinenfabrik Durlach) و بکار بودند به عنوان گروه مورد و 20 نفر از کارکنان سالن ماشین کاری یا (control numerical Computer) CNC به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند.
تهیه نمونه های خون و آنالیز: در گرم ترین ساعات کاری (10 الی14 ظهر) در یک نوبت نمونه های خون تهیه شد. به این منظور 5 سی سی خون از آزمودنی ها توسط پرستار کارخانه گرفته و در لوله سبز رنگ مخصوص CBC(حاوی ضد انعقاد EDTA ) ریخته شد. همه نمونه ها تحت شرایط استاندارد انتقال نمونه (جعبه یخ) به آزمایشگاه فرستاده شد.
اندازهگیری پارامترهای جوی: همزمان با تهیه نمونه های خون، ارزیابی استرس گرمایی از طریق اندازه گیری شاخص دمای تر گویسان (Wet Bulb Globe Temperature)برای شش گروه کاری (اپراتورهای کوره، هولدر، ذوب ریزی، پورینگ، فرزکاری و دستگاه CNC)صورت پذیرفت. برای اندازه گیری شاخص
دمای تر گویسان از دستگاه WBGT متر مدل 10 QUESTEMP ساخت کشور امریکا استفاده شد.
به پایان این مقاله رسیدیم و امیدوارم از این مقاله نهایت استفاده را داشته باشید.
برای مشاهده دیگر مقاله ها روی لینک کلیک کنید
بدون دیدگاه